کد مطلب:173210 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:138
زیارت و مجالس امام حسین
ائمه معصوم علیهم السلام، در توصیه به زیارت امام حسین علیه السلام تأكید زیادی دارند، كه برخی شبهه وجوب كرده و گفته اند شاید بتوان گفت زیارت امام حسین علیه السلام در هر سال یكبار واجب است.
در برخی روایات این زیارت برابر با هزار حج مقبول و هزار عمره مقبول قرار داده شده است. [1] آن چه می توان فهرست كرد، اشاره ی اجمالی، به برخی دیگر از آداب و اعمال روز عاشورا است:
1. با پای پیاده، به سوی مرقد حسینی گام برداشتن.
2. سرمه نكشیدن.
3. به فرات با تكبیر و تهلیل رفتن، و با آن غسل كردن و وضو گرفتن.
4. لباس پاكیزه پوشیدن.
5. از مجالده و منازعه دوری كردن.
6. پرهیز از قسم خوردن
7. به سوی حرم با پای برهنه رفتن.
8. متواضعانه و با حالت دلشكستگی راه رفتن.
9. از زیاده گویی پرهیز كردن.
10. به زوار حرم احسان نمودن.
11. ذكر صلوات بر لب داشتن.
12. از جانب مشرق حرم وارد شدن.
13. دادن آب و سقایت كردن.
14. از غذاهای ساده استفاده كردن.
15. خواندن زیارات و نمازهایی كه وارد شده است.
16. طلبیدن حاجت.
17. نفرین كردن مظلوم بر ستمگر.
18. گریستن بر امام حسین علیه السلام.
ائمه معصوم علیهم السلام گریستن بر حسین علیه السلام را در زمره مستحبات مؤكد قرار داده اند. امام رضا علیه السلام به یكی از یاران خود در این باره فرمود:
اگر می خواهی بر چیزی گریه كنی، بر حسین علیه السلام گریه كن. [2] .
و نیز فرمود: فعلی مثل الحسین علیه السلام فلیبك الباكون؛ بر مانند حسین علیه السلام باید گریه كنندگان بگریند. [3] .
نمازهای شب عاشورا: شامل نماز صدر ركعتی، نماز چهار ركعتی در آخر شب، و نماز چهار ركعتی دیگر است.
نماز روز عاشورا؛ این نماز چهار ركعتی است.
نمازهای حرم امام حسین علیه السلام: شامل دو ركعت نماز است كه در بالای سر مقدس خوانده می شود و نماز چهار ركعتی كه برای رفع حاجت خوانده شود.
مقتل خوانی و ذكر وقایع عاشورا: كه از آداب روز عاشورا و مستحبات برشمرده می شود.
شعرسرایی: امامان شیعه علیهم السلام شعر گفتن برای عاشورا را ارجی بزرگ می نهادند. [4] .
در این باره به این روایت توجه نمایید: امام صادق علیه السلام به ابوهارون شاعر فرمود: شعری درباره حسین علیه السلام بخوان. او خواند. امام فرمود: آن گونه كه در جمع خود می خوانی بخوان.
ابوهارون این بار قصیده ای را با سوز خواند.
امام علیه السلام با صدای بلند گریست و صدای گریه زنان نیز از پس پرده برخاست.
برپایی مجالس: بر پا داشتن مجلس سوگواری به ویژه در روز دهم فرازی برجسته از فقه عاشورا است. ائمه معصوم علیه السلام به این موضوع بسیار توجه نشان داده اند. گاه خود مجالسی پر شور را از زنان و مردان ترتیب می دادند و بر امام حسین علیه السلام فراوان اشك می ریختند. [5] .
در یكی از این مجالس كه امام صادق علیه السلام ترتیب داده بود طفلی شیرخوار را به درون مجلس آوردند و به امام علیه السلام دادند. امام علیه السلام با دیدن آن وضع، گریه اش شدت گرفت و در نتیجه جلسه پرشورتر شد. [6] .
تعزیت گفتن: مستحب است در روز عاشورا مومنان به یكدیگر تعزیت بگویند و این جمله را بر زبان آورند: «اعظم الله اجورنا بمصابنا بالحسین علیه السلام و جعلنا و ایاكم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من آل محمد علیهم السلام».
نپرداختن به امور دنیا: كه از آداب روز عاشورا است.
پرداختن به امور دنیا توجه به قلب و ذهن را نسبت به عاشورا كم رنگ كرده و نهضت را از یادها می برد. [7] .
خودداری از طعام: امام صادق علیه السلام به ابن سنان فرمود: در این روز عاشورا از خوردن غذا خودداری كن اما روزه نگیر. [8] .
مستحب است در عصر با خوردن آب این امساك را بشكنیم. [9] و بعد از آن از غذاهای ساده استفاده كنیم.
پوشیدن لباس پاكیزه: از آداب روز عاشورا پوشیدن لباس پاكیزه است.
لعن كردن قاتلان: از آداب روز عاشورا لعن كردن قاتلان امام حسین علیه السلام است. در این روز هزار بار گفتن «اللهم العن قتلة الحسین علیه السلام» مستحب است. [10] .
ترك خنده و شادی: شادی نكردن و نخندیدن از آداب روز عاشورا برشمرده شده است.
ترك لهو و لعب: ترك لهو و لعب از آداب روز عاشورا برشمرده شده است. [11] .
قمه زنی: نهضت حسینی زلال و شفاف است هر كس از هر مذهبی می تواند جرعه ای از آن بنوشد. شایسته است عزاداران نهضت از رفتارهای ابهام آمیز بپرهیزند. قمه زنی به نهضت عاشورا ضربه می زند و چهره ی نادرستی از عاشورا در اذهان بسیاری می آفریند، هر چند كه قمه زنان نیت پاك داشته باشند. داشتن نیت حسینی كافی نیست، بلكه باید رفتارها نیز حسینی شود. از این رو حضرت امام خمینی قدس سره فرمودند:
«در شرایط كنونی قمه نزنید».
اللهم العن اباسفیان و معاویة و یزید بن معاویة علیهم منك اللعنة ابد الابدین و هذا یوم فرحت به آل زیاد و آل مروان بقتلهم الحسین صلوات الله علیه اللهم فضاعف علیهم اللعن منك و العذاب الألیم.
پروردگارا! لعنت فرست بر ابی سفیان و بر پسرش معاویه و پسرش یزید پلید. بر همه ی آن ها لعنت همیشگی فرست و این روز (عاشورا) روزی است كه آل زیاد بن ابیه لعین و آل مروان بن حكم خبیث به واسطه كشتن حسین كه درود خدا بر او باد، شاد بودند.
بارالها! لعن و عذاب الیم را بر ایشان چندین برابر گردان.
خداوندا نما لعنت همیشه
اباسفیان پست و شرك پیشه
همین سان لعن كن این پست بدكار
معاویه، همان روباه مكار
عذاب و لعنت بی منتها را
نصیب آن یزید پست فرما
بر آن ها از تو لعنت باد دائم
دل اهل ولا كن شاد دائم
در این روزی كه بی ناموس مردان
همین آل زیاد و آل مروان
غروری شان گرفت و باد كردند
به روزی كه خبیثان شادمندند
برای كشتن این حجت حق
حسین این نور ایزد نور مطلق
سلامی بر وی و آل و تبارش
درودت را بكن یا رب نثارش
بیفزای ای خدای آسمان ها
عذاب و لعنت خود را بر اعدا
اللهم انی اتقرب الیك فی هذا الیوم و فی موقفی هذا و ایام حیوتی بالبرآئة منهم واللعنة علیهم و بالموالاة لنبیك و آل نبیك علیه و علیهم السلام.
پروردگارا! من به تو در این روز و در این جایگاه و در تمام دوران زندگانی، به بیزاری جستن و لعن بر آن ظالمان و دشمنی آن ها و به دوستی پیامبر و آل اطهار او، كه بر او و خاندانش سلام باد، تقرب می جویم.
تقرب جویمت الله الله
در این روزی كه عالم گشته بی شاه
در این جایی كه هستم نیك دانی
در ایام حیات و زندگانی
به بی زاری از این دونان ملعون
كه كورانند و صم بكم و مغبون
به آن حبی كه دارم از رسولت
ز آل او ز خردی تا كهولت
در برخی روایات این زیارت برابر با هزار حج مقبول و هزار عمره مقبول قرار داده شده است. [1] آن چه می توان فهرست كرد، اشاره ی اجمالی، به برخی دیگر از آداب و اعمال روز عاشورا است:
1. با پای پیاده، به سوی مرقد حسینی گام برداشتن.
2. سرمه نكشیدن.
3. به فرات با تكبیر و تهلیل رفتن، و با آن غسل كردن و وضو گرفتن.
4. لباس پاكیزه پوشیدن.
5. از مجالده و منازعه دوری كردن.
6. پرهیز از قسم خوردن
7. به سوی حرم با پای برهنه رفتن.
8. متواضعانه و با حالت دلشكستگی راه رفتن.
9. از زیاده گویی پرهیز كردن.
10. به زوار حرم احسان نمودن.
11. ذكر صلوات بر لب داشتن.
12. از جانب مشرق حرم وارد شدن.
13. دادن آب و سقایت كردن.
14. از غذاهای ساده استفاده كردن.
15. خواندن زیارات و نمازهایی كه وارد شده است.
16. طلبیدن حاجت.
17. نفرین كردن مظلوم بر ستمگر.
18. گریستن بر امام حسین علیه السلام.
ائمه معصوم علیهم السلام گریستن بر حسین علیه السلام را در زمره مستحبات مؤكد قرار داده اند. امام رضا علیه السلام به یكی از یاران خود در این باره فرمود:
اگر می خواهی بر چیزی گریه كنی، بر حسین علیه السلام گریه كن. [2] .
و نیز فرمود: فعلی مثل الحسین علیه السلام فلیبك الباكون؛ بر مانند حسین علیه السلام باید گریه كنندگان بگریند. [3] .
نمازهای شب عاشورا: شامل نماز صدر ركعتی، نماز چهار ركعتی در آخر شب، و نماز چهار ركعتی دیگر است.
نماز روز عاشورا؛ این نماز چهار ركعتی است.
نمازهای حرم امام حسین علیه السلام: شامل دو ركعت نماز است كه در بالای سر مقدس خوانده می شود و نماز چهار ركعتی كه برای رفع حاجت خوانده شود.
مقتل خوانی و ذكر وقایع عاشورا: كه از آداب روز عاشورا و مستحبات برشمرده می شود.
شعرسرایی: امامان شیعه علیهم السلام شعر گفتن برای عاشورا را ارجی بزرگ می نهادند. [4] .
در این باره به این روایت توجه نمایید: امام صادق علیه السلام به ابوهارون شاعر فرمود: شعری درباره حسین علیه السلام بخوان. او خواند. امام فرمود: آن گونه كه در جمع خود می خوانی بخوان.
ابوهارون این بار قصیده ای را با سوز خواند.
امام علیه السلام با صدای بلند گریست و صدای گریه زنان نیز از پس پرده برخاست.
برپایی مجالس: بر پا داشتن مجلس سوگواری به ویژه در روز دهم فرازی برجسته از فقه عاشورا است. ائمه معصوم علیه السلام به این موضوع بسیار توجه نشان داده اند. گاه خود مجالسی پر شور را از زنان و مردان ترتیب می دادند و بر امام حسین علیه السلام فراوان اشك می ریختند. [5] .
در یكی از این مجالس كه امام صادق علیه السلام ترتیب داده بود طفلی شیرخوار را به درون مجلس آوردند و به امام علیه السلام دادند. امام علیه السلام با دیدن آن وضع، گریه اش شدت گرفت و در نتیجه جلسه پرشورتر شد. [6] .
تعزیت گفتن: مستحب است در روز عاشورا مومنان به یكدیگر تعزیت بگویند و این جمله را بر زبان آورند: «اعظم الله اجورنا بمصابنا بالحسین علیه السلام و جعلنا و ایاكم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من آل محمد علیهم السلام».
نپرداختن به امور دنیا: كه از آداب روز عاشورا است.
پرداختن به امور دنیا توجه به قلب و ذهن را نسبت به عاشورا كم رنگ كرده و نهضت را از یادها می برد. [7] .
خودداری از طعام: امام صادق علیه السلام به ابن سنان فرمود: در این روز عاشورا از خوردن غذا خودداری كن اما روزه نگیر. [8] .
مستحب است در عصر با خوردن آب این امساك را بشكنیم. [9] و بعد از آن از غذاهای ساده استفاده كنیم.
پوشیدن لباس پاكیزه: از آداب روز عاشورا پوشیدن لباس پاكیزه است.
لعن كردن قاتلان: از آداب روز عاشورا لعن كردن قاتلان امام حسین علیه السلام است. در این روز هزار بار گفتن «اللهم العن قتلة الحسین علیه السلام» مستحب است. [10] .
ترك خنده و شادی: شادی نكردن و نخندیدن از آداب روز عاشورا برشمرده شده است.
ترك لهو و لعب: ترك لهو و لعب از آداب روز عاشورا برشمرده شده است. [11] .
قمه زنی: نهضت حسینی زلال و شفاف است هر كس از هر مذهبی می تواند جرعه ای از آن بنوشد. شایسته است عزاداران نهضت از رفتارهای ابهام آمیز بپرهیزند. قمه زنی به نهضت عاشورا ضربه می زند و چهره ی نادرستی از عاشورا در اذهان بسیاری می آفریند، هر چند كه قمه زنان نیت پاك داشته باشند. داشتن نیت حسینی كافی نیست، بلكه باید رفتارها نیز حسینی شود. از این رو حضرت امام خمینی قدس سره فرمودند:
«در شرایط كنونی قمه نزنید».
اللهم العن اباسفیان و معاویة و یزید بن معاویة علیهم منك اللعنة ابد الابدین و هذا یوم فرحت به آل زیاد و آل مروان بقتلهم الحسین صلوات الله علیه اللهم فضاعف علیهم اللعن منك و العذاب الألیم.
پروردگارا! لعنت فرست بر ابی سفیان و بر پسرش معاویه و پسرش یزید پلید. بر همه ی آن ها لعنت همیشگی فرست و این روز (عاشورا) روزی است كه آل زیاد بن ابیه لعین و آل مروان بن حكم خبیث به واسطه كشتن حسین كه درود خدا بر او باد، شاد بودند.
بارالها! لعن و عذاب الیم را بر ایشان چندین برابر گردان.
خداوندا نما لعنت همیشه
اباسفیان پست و شرك پیشه
همین سان لعن كن این پست بدكار
معاویه، همان روباه مكار
عذاب و لعنت بی منتها را
نصیب آن یزید پست فرما
بر آن ها از تو لعنت باد دائم
دل اهل ولا كن شاد دائم
در این روزی كه بی ناموس مردان
همین آل زیاد و آل مروان
غروری شان گرفت و باد كردند
به روزی كه خبیثان شادمندند
برای كشتن این حجت حق
حسین این نور ایزد نور مطلق
سلامی بر وی و آل و تبارش
درودت را بكن یا رب نثارش
بیفزای ای خدای آسمان ها
عذاب و لعنت خود را بر اعدا
اللهم انی اتقرب الیك فی هذا الیوم و فی موقفی هذا و ایام حیوتی بالبرآئة منهم واللعنة علیهم و بالموالاة لنبیك و آل نبیك علیه و علیهم السلام.
پروردگارا! من به تو در این روز و در این جایگاه و در تمام دوران زندگانی، به بیزاری جستن و لعن بر آن ظالمان و دشمنی آن ها و به دوستی پیامبر و آل اطهار او، كه بر او و خاندانش سلام باد، تقرب می جویم.
تقرب جویمت الله الله
در این روزی كه عالم گشته بی شاه
در این جایی كه هستم نیك دانی
در ایام حیات و زندگانی
به بی زاری از این دونان ملعون
كه كورانند و صم بكم و مغبون
به آن حبی كه دارم از رسولت
ز آل او ز خردی تا كهولت
[1] سفينه، ج 2، ص 564.
[2] بحارالأنوار، ج 44، ص 283.
[3] وسايل، ج 14، ص 504.
[4] وسايل، ج 14، ص 593.
[5] بحارالأنوار، ج 45، ص 257؛ الغدير، ج 2، ص 192.
[6] ماساة الحسين، الخطيب الكاشي، ص 151.
[7] سفينة البحار، ج 2، ص 196.
[8] بحارالأنوار، ج 45، ص 257.
[9] سفينة البحار، ج 2، ص 196.
[10] مفاتيح الجنان، ص 527.
[11] همان.